Với mục tiêu loại bỏ các thiết bị được sản xuất theo công nghệ cũ, tiêu tốn nhiều năng lượng, ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 14/2023/QĐ-TTg quy định danh mục và lộ trình phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng phải loại bỏ và các tổ máy phát điện hiệu suất thấp không được xây dựng mới, thay thế cho Quyết định số 24/2018/QĐ-TTg. Quyết định mới đã bổ sung thêm danh mục thiết bị, đi kèm với những thay đổi về tiêu chuẩn quốc gia TCVN.

Một số thiết bị sử dụng năng lượng có hiệu suất thấp như bóng đèn compact sẽ bị loại bỏ kể từ ngày 15/7. Nguồn: thelightbulb.co.uk

Các thiết bị trong danh mục này phải đáp ứng mức hiệu suất năng lượng (chỉ số biểu thị khả năng chuyển hóa năng lượng đầu vào thành năng lượng đầu ra) tối thiểu quy định tại các TCVN, nếu không sẽ bị cấm nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh.

Chẳng hạn, theo tiêu chuẩn TCVN 7896:2015, các bóng đèn huỳnh quang compact nằm trong dải công suất từ 9-15W phải đáp ứng các mức hiệu suất năng lượng tối thiểu tương ứng là 45, 48, 51, 55, 60 (lm/W).

Mỗi nhóm thiết bị sẽ có lộ trình loại bỏ khác nhau.

Trong đó, ở nhóm thiết bị gia dụng, bóng đèn huỳnh quang compact, balát điện tử dùng cho bóng đèn huỳnh quang, balát điện từ dùng cho bóng đèn huỳnh quang, bóng đèn huỳnh quang ống thẳng, quạt điện, nồi cơm điện, máy giặt gia dụng không đáp ứng mức hiệu suất tối thiểu được quy định trong các TCVN (chi tiết xem tại phụ lục kèm theo Quyết định), các thiết bị này sẽ bị cấm nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh kể từ ngày 15/7/2023.

Tương tự, các thiết bị đèn LED, bếp hồng ngoại, bếp từ, tủ mát, tủ lạnh và tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa không khí không ống gió, máy thu hình có hiệu suất năng lượng thấp sẽ bị loại bỏ từ ngày 1/4/2025.

Một số loại tủ lạnh, tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa không khí không ống gió được sản xuất theo các TCVN cũ hơn sẽ bị loại bỏ sớm hơn, kể từ ngày 15/7/2023 đến hết ngày 31/3/2025. Chẳng hạn, nếu không đáp ứng hiệu suất năng lượng tối thiểu, các loại tủ lạnh, tủ đông được sản xuất từ năm 2016 trở đi (áp dụng tiêu chuẩn TCVN 7828:2016) sẽ bị loại bỏ từ ngày 1/4/2025, còn các thiết bị được sản xuất trước năm 2016 (theo tiêu chuẩn TCVN 7828:2013) sẽ bị loại bỏ kể từ ngày 15/7/2023.

Ở nhóm thiết bị văn phòng, nếu không đạt hiệu suất năng lượng tối thiểu, máy photocopy, máy in, tủ giữ lạnh thương mại, màn hình máy tính sẽ bị loại bỏ từ ngày 15/7/2023; và máy tính xách tay, máy tính sẽ bị loại bỏ từ ngày 1/4/2025.

Ở nhóm thiết bị công nghiệp, nếu không đáp ứng yêu cầu về hiệu suất năng lượng, động cơ điện không đồng bộ ba pha roto lồng sóc, máy biến áp phân phối sẽ bị loại bỏ từ ngày 15/7/2023; và đèn điện led chiếu sáng đường và phố, nồi hơi trong các xí nghiệp công nghiệp sẽ bị loại bỏ từ ngày 1/4/2025.

Riêng nồi hơi không không đạt tiêu chuẩn về hiệu suất năng lượng sẽ bị loại bỏ từ ngày15/7 đến hết ngày 31/3/2025.

Về các tổ máy phát điện hiệu suất thấp, Quyết định đã liệt kê danh mục và lộ trình áp dụng cụ thể đối với các tổ máy phát điện bằng than, khí trong các nhà máy nhiệt điện có hiệu suất thấp không được phép xây mới. Theo đó, không phê duyệt chủ trương đầu tư các nhà máy nhiệt điện phát điện bằng than, khí có hiệu suất năng lượng thấp hơn hiệu suất quy định tương ứng với dải công suất của tổ máy phát điện. Đồng thời, không cho phép vận hành tổ máy phát điện bằng than, khí có hiệu suất tại thời điểm bắt đầu đưa vào vận hành thương mại thấp hơn hiệu suất quy định tương ứng với từng dải công suất của tổ máy.

Quyết định này áp dụng đối với cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh hàng hóa, không áp dụng đối với những phương tiện, thiết bị tạm nhập, tái xuất, phục vụ sửa chữa thay thế, kiểm tra mức hiệu suất năng lượng.

“Việc loại bỏ những sản phẩm kém chất lượng, hiệu suất thấp, tiêu tốn nhiều năng lượng góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đối với các doanh nghiệp, Quyết định trên cũng tạo ra ‘sân chơi’ công bằng cho các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu và phân phối các sản phẩm tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam”, ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm Kiểm định Phúc Gia, trả lời trên Tuổi Trẻ Thủ Đô.

Để thực hiện Quyết định này, Bộ Khoa học & Công nghệ sẽ là đơn vị chủ trì, phối hợp với các bên liên quan cùng triển khai các giải pháp hỗ trợ loại bỏ, đồng thời xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về hiệu suất năng lượng của các phương tiện, thiết bị sử dụng nhiều năng lượng.