Thành phố Hà Nội đang lên kế hoạch xây dựng mục tiêu, lộ trình thực hiện Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, tiến tới thay thế, đầu tư 100% xe bus mới sử dụng điện, năng lượng xanh.

Đánh giá bước đầu hoạt động của 9 tuyến bus điện đầu tiên triển khai tại Hà Nội sau 9 tháng vận hành cho thấy ưu điểm vượt trội, thu hút ngày càng đông hành khách bởi chất lượng dịch vụ.

Không chỉ cung cấp dịch vụ vận chuyển hiện đại hơn so với bus chạy xăng dầu, xe bus điện còn giúp giảm phát thải khí nhà kính bền vững và bảo vệ môi trường tốt hơn. Việc xe bus điện không khoán về thời gian chuyến đi cũng giúp lái xe chủ động thời gian chuyến đi.

Theo báo cáo của Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội, riêng trong 6 tháng đầu năm, các tuyến xe bus điện đã vận chuyển hơn 122 triệu lượt hành khách và lượng khách đang không ngừng tăng lên. Trong đó, sau khoảng 9 tháng vận hành, 9 tuyến xe bus điện đang ngày càng thu hút hành khách, với công nghệ hiện đại, dịch vụ tiện nghi và ưu thế kết nối các khu đô thị. Nhiều hành khách thời gian qua thường xuyên sử dụng bus điện đều bày tỏ hài lòng về chất lượng dịch vụ, phục vụ như: Không gian rộng, sạch sẽ, hàng ghế được sắp xếp hợp lý, dễ quan sát cảnh quan bên ngoài, trang bị công nghệ hiện đại, an toàn...

Theo thống kê của Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco), đơn vị này đang vận hành 83 tuyến bus đấu thầu và 1 tuyến bus BRT đặt hàng, với tổng số phương tiện gần 1.100 xe. Từ năm 2016 đến nay, Transerco đã tập trung đầu tư gần 600 xe bus mới tiêu chuẩn khí thải Euro 3, 4 để thay thế các phương tiện cũ. Số phương tiện dưới 5 tuổi hiện là khoảng 800 xe, chiếm trên 73% tổng số phương tiện.

Cùng với đó, theo Quyết định 876/QĐ-TTg năm 2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane (khí mê-tan) của ngành GTVT, trong lĩnh vực giao thông đô thị, từ năm 2025, 100% xe bus thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội đạt 45 - 50%. Từ năm 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; 100% xe taxi thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Đến năm 2050, 100% xe bus, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh; tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại các đô thị đặc biệt, đô thị loại I lần lượt đạt ít nhất 40% và 10%. Sản lượng hành khách vận chuyển bằng xe bus đạt từ 22-25% tổng nhu cầu đi lại của toàn thành phố. Kinh phí trợ giá bình quân hằng năm giai đoạn 2026 - 2030 vào khoảng 4.000 - 5.000 tỷ đồng/năm.

Theo kế hoạch chuyển đổi dần từ bus chạy xăng dầu sang bus điện, Transerco đang rà soát thời hạn tính khấu hao phương tiện để xác định đơn giá khấu hao phương tiện tại quyết định số 1494 của Thành phố Hà Nội, đảm bảo thời gian thu hồi đủ vốn đầu tư phương tiện, sau đó sẽ dần thay thế sang xe bus điện đối với các tuyến bus đang vận hành.

Căn cứ kế hoạch lộ trình chuyển sang sử dụng xe bus điện, Transerco đề xuất TP Hà Nội chỉ đạo xây dựng lộ trình triển khai xe bus điện để các doanh nghiệp vận hành xây dựng phương án chuẩn bị; nghiên cứu điều chỉnh chỉ tiêu kỹ thuật vận hành phù hợp với đặc điểm kỹ thuật của xe bus điện và điều chỉnh định mức năng suất ngày xe đối với xe bus điện không quá 250 km/xe/ngày.

Transerco cũng đề nghị Sở GTVT báo cáo đề xuất UBND TP Hà Nội xem xét cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, cụ thể là bố trí ngân sách hỗ trợ cho xe bus công cộng và ban hành chính sách hỗ trợ vay vốn, lãi vay đầu tư xe bus điện, hạ tầng phục vụ xe bus điện; chỉ đạo các công ty điện lực hỗ trợ phương án cung cấp nguồn điện công suất lớn vận hành các trạm nạp xe điện tại Depot, nhất là các điểm khẩn cấp trên đường. Xem xét chỉ đạo phương án xử lý đối với số phương tiện thay ra có thời gian sử dụng dưới 10 năm để các đơn vị vận tải thu hồi vốn đầu tư.

H. Linh